Is Tegeltax de oplossing voor betegelde tuinen?

Tegels verdrijven het groen in tuinen. Dat blijkt grote gevolgen te hebben, ontdekten ecologen en andere deskundigen naar aanleiding van de landelijke operatie Steenbeek begin dit jaar.

Het gevolg hiervan is dat pleinen in de openbare ruimte worden dichtgelegd met tegels, waardoor het regenwater niet weg kan zakken in de grond en het riool overbelast raakt. Ook in tuinen van particulieren liggen zoveel tegels dat het regenwater allemaal weg moet via de beperkte riolering. Die overstroomt hierdoor. Door verstening neemt ook de biodiversiteit af. Vogels, vlinders en andere dieren vertrekken uit de achtertuin. Op hete dagen blijft de warmte langer hangen en ontstaan er hitte-eilanden die de gezondheid van kwetsbare groepen als bejaarden en zieken bedreigen. Dit heet hittestress. Bovendien zweven er veel meer fijnstofdeeltjes rond.

Gele Steentjes
In 2004 kende de stad Groningen de operatie Gele Steentjes. De openbare ruimte van de stad werd verhard met gele kleine steentjes. Het gevolg van deze verstening was direct merkbaar. Er moest worden ingegrepen bij de riolering. Er dienden extra bassins te komen om al dat water te kunnen bergen. Zorgelijk die verstening, maar hoe stond het er echt voor? Een Groningse ecoloog, die verantwoordelijk is voor het beleid in de stad, wilde het uitzoeken.

Wout Veldstra is beleidsmedewerker in Groningen. Hij sloot zich aan bij een denktank van wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen en Alterra, het kennisinstituut van de Wageningse Universiteit. Veldstra: "Ter voorbereiding ben ik eerst wat plaatjes gaan googlen via Google Earth. Dan zie je alleen versteende tuinen. Er zit werkelijk geen groen meer tussen. We hebben het kadaster benaderd voor nader onderzoek in drie Groningse wijken, waarvan de gemeente goede rioolmetingen beschikbaar had: villawijk Helpman, de jaren-vijftig-buurt Selwerd waar veel sociale woningbouw is (en vlak na de oorlog werd gebouwd) en de gemengde Professorenbuurt die vóór de oorlog is gerealiseerd. Ook hebben we actuele luchtfoto's werden vergeleken met die uit 1998."

"Gevoelsmatig verwachtte ik versteningspercentages van boven de 10%. Dat soort cijfers kom je namelijk veel tegen in Engelse rapporten. Toch vielen de cijfers me mee in Groningen. In Selwerd was het 3,4%. Professorenbuurt scoorde het hoogst: 4%. Volgens Wout is het in het algemeen een stijging tussen 5% en 8%. Zo'n kleine verhoging lijkt misschien niet veel, maar die is toch significant. Het kadaster heeft alleen de achtertuinen onderzocht. Als je door Groningen loopt zie je dat juist de voortuinen de afgelopen jaren het meest zijn betegeld. Aanvullend onderzoek liet zien dat de verharding wijkbreed met 5,5% is toegenomen. Zou je de Kadastergegevens doortrekken naar de gehele stad Groningen, dan zijn daar in vijftien jaar tijd vele tientallen voetbalvelden aan gras en bloemperken onder tegels beland. We vroegen ons af of een Tegeltax een optie is? In sommige Duitse deelstaten is de rioolheffing gekoppeld aan de mate van betegeling van de tuin. Hoe meer stenen, hoe meer je als burger betaald. Het is niet te doen om alles te gaan controleren. Dan moeten ambtenaren alles nameten en dat kost een peloton aan handhavers. Dat is niet te doen. Daarom denken we nu aan Operatie Steenbreek, waarin we tegels willen weghalen en groen ervoor in de plaats willen zetten."

Ook het programma Vroege Vogels besteedde aandacht op de radio aan dit onderwerp .